Motorlu Kara Taşıtları Yönetmeliğinde Neler Var?

Motorlu kara taşıtlarının ticaretine ilişkin yönetmelik, önemli değişikliklerle yeniden düzenlendi. Bu kapsamda, hem distribütörler hem de yetkili satıcılar için yeni sorumluluklar ve yükümlülükler getirildi. Bu yazımızda, yeni yönetmelikte yer alan önemli değişiklikleri ve otomotiv sektörünü nasıl etkileyeceğini detaylıca ele alacağız.

Yetki ve Yeterlilik Belgeleri

Yeni düzenlemelerle birlikte, motorlu kara taşıtlarının ticaretiyle uğraşan kişilerin ve işletmelerin sahip olması gereken yetki ve yeterlilik belgeleri güncellendi. Bu belgeler, sektörün daha güvenli ve düzenli işlemesini sağlamak amacıyla belirli standartlar çerçevesinde verilmekte ve denetim altına alınmaktadır.

Distribütör ve Yetkili Bayi İlişkileri

Distribütörler ve yetkili bayiler arasındaki ticari ilişkilerde, haksız ticari uygulamalara karşı yeni düzenlemeler getirildi. Bu kapsamda, distribütörlerin yetkili bayilere karşı haksız uygulamalarda bulunmaları yasaklandı.

Örneğin, bayileri belirli bir süre zarfında ortalama satışlarının üzerinde araç almaya zorlamak veya fatura sonrası araç fiyatlarında artış yapmak gibi uygulamalar artık kabul edilmeyecek. Bu tür düzenlemeler, bayilerin ticari faaliyetlerini daha sağlıklı bir şekilde sürdürmelerine olanak tanıyacak.

Ekspertiz Raporu ve İkinci El Araç Ticareti

İkinci el araç ticaretinde ekspertiz raporlarının zorunlu hale getirilmesi, bu sektörde güvenli alışverişin sağlanması açısından büyük önem taşımaktadır. Yeni yönetmelikle birlikte, ekspertiz raporlarının kapsamı ve geçerliliği yeniden tanımlanmış ve bu raporların ticaretin her aşamasında kullanılması zorunlu kılınmıştır. Ayrıca, ikinci el araçlarda garanti süresi ve kapsamı da genişletildi.

Elektronik Ortamda Yapılan Faaliyetler

İlan ve ihale platformları gibi elektronik ortamlarda yapılan ticari faaliyetler, yeni yönetmelikle daha sıkı bir denetim altına alındı. Bu platformlarda ilan ve satış işlemleri belirli kurallara tabi tutulmakta ve bu kuralların ihlali durumunda ağır yaptırımlar uygulanacağı belirtiliyor. Ayrıca, ödeme sistemleri de yeni düzenlemelerle güncellendi.

İlan ve Satış Sınırlamaları

Otomotiv sektöründe yapılan ilan ve satış işlemlerine getirilen yeni sınırlamalar, hem satıcılar hem de alıcılar için önemli değişiklikler içermektedir. Özellikle, belirli bir dönem içinde yapılan ilanların sayısı ve içerikleri, yeni yönetmelik çerçevesinde denetlenmekte ve belirli sınırlamalar getirilmektedir.

Türkiye Noterler Birliği ve Noterlerin Yükümlülükleri

Yeni yönetmelikle birlikte, Türkiye Noterler Birliği ve noterlerin motorlu kara taşıtlarının ticaretinde üstlendikleri rol ve sorumluluklar da yeniden tanımlanmıştır. Bu kapsamda, noterlerin satış işlemlerinde daha fazla sorumluluk alması ve bu işlemleri belirli standartlar çerçevesinde gerçekleştirmesi zorunlu hale getirilmiştir.

Yeni Yönetmeliğin Yürürlüğe Giriş Tarihleri

13 Şubat 2018 tarihli ve 30331 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan eski yönetmelik yürürlükten kaldırılarak, yeni yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Yeni yönetmeliğin bazı maddeleri 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girecek olup, diğer maddeler ise yayımlandığı tarih itibarıyla uygulanmaya başlanacaktır.

Distribütörlerin Haksız Ticari Uygulamaları ve Yükümlülükleri

Distribütörlerin haksız ticari uygulamaları, yetkili bayilerin ticari faaliyetlerini olumsuz etkileyebilecek ve bayileri zor durumda bırakabilecek her türlü uygulamayı kapsamaktadır. Yeni yönetmelikle birlikte, distribütörlerin bu tür uygulamalarda bulunması yasaklanmış ve bu kurallara uymayanlar için ağır yaptırımlar öngörülmüştür. Özellikle, bayilere zorla araç satışı yapma, fatura sonrası fiyat artırma gibi haksız uygulamalar kesinlikle yasaklanmıştır.

İkinci El Taşıtlarda Garanti

Yeni yönetmelik ile birlikte gelen en çarpıcı maddelerden birisi ise hiç şüphesiz garantili araçlarla ilgili hükümler oldu. Garanti ile ilgili olarak iki farklı yaklaşım esas alınmış.

Üreticisi tarafından yenilenmiş araçlarda garanti 20.000 km veya 1 yıl garanti süresi ön görülmüşken, diğer durumlarda 3 ay veya 5000 km garanti kapsamına alınmış. Yönetmeliğin ilgili maddesi şu şekilde:

“Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin altında olan ve tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıtların motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemleri, satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre işletmenin garantisi altındadır. Üretici tarafından yenilenmiş ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında garanti, satış tarihinden itibaren bir yıl veya yirmi bin kilometredir. İşletme, garanti kapsamına giren hususları sigorta yaptırmak suretiyle karşılayabilir.“

Bu durumdan en çok etkilenecek marka hiç şüphesiz renault olacaktır. İkinci el yenilenmiş araçları kendi fabrikasında yenileyerek satan firmanın bu durumdan nasıl etkileneceğini hep beraber göreceğiz. Çünkü 1 yıl garanti gerçekten iddialı bir garanti gibi duruyor.

Garanti Kapsamına Girmeyen Haller Hangileri?

İkinci el motorlu kara taşıtının satışında aşağıdaki parça, durum, işlem ve arızalar garanti kapsamı dışındadır:

• a) Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar.
• b) Satış sırasında alıcı tarafından bilindiği işletme tarafından belgelendirilen arıza ve hasarlar.
• c) Ekspertiz raporunda belirtilen arıza ve hasarlar.
• ç) Taşıtın olağan kullanımı nedeniyle kayışlar, egzoz, amortisör, debriyaj, ön dişli takımı, fren balataları ve pabuçları, diskler, contalar gibi parçalarda meydana gelen aşınma ve yıpranmalar.
• d) Garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça; bujiler, katalitik konvertörler, hava filtresi, yağ filtresi, yakıt filtresi, cam silecek lastikleri, klima devresinin doldurulması için kullanılan maddeler, ilave edilen yağlar, soğutma sıvıları, fren sıvıları ve diğer katkı maddeleri.
• e) Garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça, koltuk aksesuarlarının temizlenmesi ve onarılması dâhil olmak üzere kaportanın ve kabinin olağan bakımı için yapılan masraflar.
• f) Kaporta işleri, süslemeler, paspas, lastikler, jantlar, akü, farlar, park lambaları, camın ve farların kırılması veya çatlaması.
• g) Parça değişimi yapılarak veya yapılmaksızın düzenli önleyici işlemler, kontroller ve ayarlamalar.
• ğ) İkaz lambaları sistem arızası gösterdiği halde taşıtı kullanmaya devam etmenin veya bilerek veya bilmeyerek uygun olmayan yakıtın kullanılmasının sebep olduğu arızalar.
• h) Hatalı kullanım, kaza, hırsızlık, hırsızlık girişimi, yangın, infilak, vandallık veya doğal afetler nedeniyle hasar gören veya zayi olan parçalar.
• ı) Taşıtın ihmal edilmesinin veya uygun olmayan bir şekilde kullanılmasının veya taşıtın gereği gibi çalışması için lüzumlu olan sıvıların donmasının sebep olduğu arızalar.
• i) Bakım işlemlerinin muayene ve bakım planına uygun olarak yapılmaması nedeniyle meydana gelen arızalar.
• j) Satış sonrasında taşıta yapılan herhangi bir eklenti nedeniyle oluşan hasar ve arızalar.
• k) Tescil belgesinde “Trafikten çekilerek tescil kaydı kapatılmıştır.” şerhi bulunan taşıtlar.

(2) Kullanım hatasının tespitinde 13/6/2014 tarihli ve 29029 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Garanti Belgesi Yönetmeliğinin 11 inci maddesi uygulanır.

Yetkili Satıcıların Yükümlülükleri

Yetkili satıcıların, tescilsiz motorlu kara taşıtlarının satışında belirli kurallara uyması zorunlu hale getirilmiştir. Özellikle, alıcının vergileri ödemesinden itibaren araç fiyatında artış yapmamak ve taşıtı belirli bir süre içinde teslim etmek gibi yükümlülükler, satıcıların ticari faaliyetlerini düzenlemekte ve alıcıların haklarını korumaktadır.

Yeni yönetmelik, otomotiv sektöründe daha şeffaf ve adil bir ticaret ortamı oluşturmayı hedeflemekte olup, hem distribütörler hem de yetkili satıcılar için önemli değişiklikler içermektedir. Bu düzenlemelerin sektöre olan etkilerini yakından takip etmek, hem satıcılar hem de alıcılar için büyük önem taşımaktadır.